KAN IN PUI

Rengpuia

A Hmunhma
Kan in pui ka tih chu Tahana ka pi leh pu in ka sawina a ni a. Tuna a chanchin ka ziah hi tunhma kum 25 kal ta vela a chanchin a ni. Chung lai chuan Tahanah kan awm lo va, thal sikul chawlhah Shang Grila tlawhin kan va tlawh thin. A aia hmun nuam tih leh thlakhlelh dang ka nei lo. Kan in pui chu Tahan khaw hmawr lama awm a ni a. A chung di, a bang dap, a chhuat thing phel a ni a. Kawmcharah bawng in a awm a. Kan kawt sir lam, kawmthlangte nen kan inri-naah tuichhunchhuah a awm a. Tuichhun leh kan in inkarah ser kung lian zet a awm a. Tuichhun bul, tui chim ngunna lai velah jasmine kung an bawr taih hlawm a. Zingah an par thin a. Kan lo va, kan thil khawm a. Bang vela kan tar loh leh lukham hnuaiah te kan dah thin. A par chu a var, sin te ni mahse a hmui tui em em a ni. Kan kawt zawn, kawng nena kan inrinaah chuan pal phun awm lovin sekawtrawlh a awm a. Duh hunah kawt zawn kha kawng nena inpawhzawm theih turin a hawn theih a. Kan kawm charah lui te a awm a, lui chin chu kan huan a ni. Lui kamah chuan mau an ding tlar a, chu chu kan kawmchar lam huan pal a ni nghal.

Chu Shang Grila-ah chuan
Kan huanah chuan thingkung chi tam tak a awm. Theihai kung kha a hlu a ni. Amaherawh chu haihrik kha thalah an ninawm bawk. Hrik tih lemah thla an nei a, an mi seh chu a thip ve zek zek thin. Zanah khawnvar eng ring kan ni a. Kan khawnvar chhit chu an rawn bawm luih luih thin a. Chu tak chu an ninawmna lai a ni. An mi seh chu chuti tehchiam a ni lo. Tengtere kung lian pui pui pahnih hi bawng in bulah an ding thiang bawk a. A rah a la thur lai atang kan ei tan tawh a, a zik hnah no nalamin chawhmehah leh antuiah a rin theih. A rah hmin hma deuh, a vurum lai hi tengtere tui lai ber a ni a, a chuhin kan inchuh thin. A hmin tawh chuan a kungah kan lawn a. Tengtere hi thing nel tak, tliak har deuh mai a nih avangin a tang ler tak tak thlengin kan zawh kur duai duai thin. Tlak lam kha kan hisap tel lo hrim hrim. Tengtere hnah hi a thur avangin a tlakna lei lung a tha thei lo va, thlai an dawng thei lo. Mahse chu vang maia kih thluk rawt erawh kan awm lo.Kan kawmthlang huan pal hrulah zawngtah kung lian zet a awm a. Kawlthei kung, kawl sunhlu (plum) kung, theiherawt kung tih vel chu sawi tam tawh lo mai ang. Kan huana ankasa tam zia kha aw! Chawhmehah an siam tel ziah lehnghal a, ka nin zia!

Kawmchar Lui
Kawmchar lui lamah pensan daih ang. Kan naupan lai kha chuan sangha kha a la tam khawp a; nghavawk, nghakhing, nghaler,ngharul, nghachik, nghakhuai, nghadawntial, chhingbenginu tih vel kha keia hriat chu a ni mai. A hming kan hriat loh, a phek chi kha chu nghaphek an ni vek mai. Mau phel sin, suih mamin nghakuai kan siam a. Ka ni fate ho nen, pali ngain kawmchar luia nghakuai kan han chiah khan naupang paw’n chhungtlai kan awk ve mai thin. A changa kan man tlem deuh leh kan rep khawl leh mai a. Kha’ng lai kha chuan Tahan chheh velah khan mi kan la tam lutuk loh vang nge, sangha man tur kha a la tam a. Lo tui pekna kawng vel mai maiah pawh khan rei lovah chhungtlai hi kan man zung zung mai. Chakai leh kaikuang pawh a tam. Kan nghakuai kha tap bul, dap bangah kan thiat far hlawm a. Ka pi khan kan nghakuai theuh kha mi a lo hriat pui emaw ni. Thal sikul chawlh a zo va, kan haw hnuah ka u nghakuai dah that, ka ni faten hman an tumin, “kha chu Mapuia ta,” a ti a, a hman tir phal tlat lo ni awm a nia. Mahse chu mi hnu chuan ka pi kan hmu leh ngai ta lo. Kawmchar lui chu tlang lam atanga hawk rawn luanna mai a nih avangin thalah a kang thin. Tui a kang ro vek hmain sangha kan thliar a, kan man thin. Tihian kawmchar lui chu i duh tawk mai teh ang u.

A Tham Ral
Kan in puia ka pi leh ka puan la awm lai chuan in pui tak tak a la ni a. In hrang chang hlawm tawh mah se, ka pate unau za tan an in a ni chiang a. Naupang inkhawmpui thlen in emaw tih mai turin kan chim reng a. Ka pi leh pu te an awm tak loh hnu chuan zawi zawiin in pui a nihna a hloh ta a. Ka pa tea’n a luah a. Ka pa tea a boral hnuin mi dangin an luah hawh a. Chu kan in puiah ngei chuan ka tlangval hun hnuhnung lamah ar vulhin ka parawl ta a. Miin ar-vulhtu-pa min tih phah a. Ka vulh tawh loh hnu paw’n ar-vulh-tawh-lo-tupa min tizui ta zel a. Nupui ka neihin chu inah ngei chuan chhungkua ka din pui a. In bang vel kha a chhe tawh si a, nu ber chu hmaizah awm duh angreng khawp mai. Mahse, hmeichhia chu lainat anga lan chuan an pawngpawrh duh tih ka hriat chian em avangin khawngaih angin ka lang duh miah lo. (Tlangvalte hriat reng tur.) Ar kan vulh tak loh hnuah chu in chu kan chhuah san a.

In Pui Thar vs In Pui Hlui
Ka pa’n, a pension hnuin chu in chu thiatin a sa tha a, a luah ta a. Kan chhungkaw tan in pui a lo ni leh ta. Mahse, engemaw chang chuan chu hmun ngeia kan in pui hmasa zawk kha ka ngai thin.