Thursday, October 23, 2008

Singapore to Mizoram

Tunlai chu Singapore-ah ruah a sur ve deuh reng avangin khaw lum a ziaawm a, temp pawh 29C aiin a sang meuh lo. Sik leh sa then hi awm ve chiah lovin ruah hi kumtlunin sur tho mahse Bar thlaah hian a sur ngawrh deuh thin reng a, a awm viau ve. Global financial crisis hian ram economy a nghawng ang reng viau mai. Tunah hian recession period-ah an awm mek a, vawiin Oct 23 hian inflation rate hi 6.7% a ni pha daih tawh. Lehlamah chuan sorkar hian tan a la a, an hmalak dan mipui an hrilhfiah zelin mipui an thlamuan reng bawk a. Hmalam huna thil thleng thei hi zep nei miah lovin mipui an fah ve zelin tan la turin leh a theih chin chinah inren turin an fuih bawk a, hlauhthawn a tulloh dan te thlengin an fah reng. Chuvangin awareness a thain ram mipuiin thil awmzia an hrechiang a, an ram hruaitute an ring tawk a, sawrkar an ring ngam a, an tangrual a, a tlangpuia thlirin an hlauthawng lem lo niin a lang. Nimin maia khawvela ram hausa or nuamsa(prosperous) ber tehna World Prosperity Index 2008 ah 4-na niin USA leh Germany te nen an awm ho.

Singapore hi 2003 vela SARS a len vak lai pawh khan khawvel mak tih khawpa hma la kha an ni a. Khatih lai khan mi cheng zawng zawng hian nitin vawi hnih body temp teh thin a niin khawsik nei zeuh chu clinic emaw damdawiinah emaw kal nghal tur a ni a, kal duh loh chu dan bawhchhiatnaa ngaih a ni. Hetih lai hian inkhawm tur takngial pawh pawnah temp teh vek zel ani a, teh tawh chhinchiahna sticker bel lo chuan luh ngawt theih a ni lo. Public library leh hmun dangah pawh chu tiang tho. Len vah tam deuh phei chuan bel(sticker) kai hnem a awl thin hle.Heng body temp report kim chang hi thehluh zel a ni bawk. Miin lo kai ta se an chungkaw member tinte kha ngun takin an chek vek a, a thiante leh a lenvahnaa a mi kawmte kha an chhui chhuak vek bawk a, an chek vek bawk thin.Hetiang anih avang hian natna kai thar an awm chuan an kai chhan an chhui chhuak zung zung ta thin a ni. Tehna tur sorkarin mipui hnenah test kit a sem vek a, SARS a reh tawh hlea ngaih leh kai thar awm tawh loh hnu feah pawh thla engemaw zat chu nikhata vawi khat temp teh chhunzawm zel a la ni nghe nghe. Khatiang khawpa natna inkai chhawn awl leh hlauhawm mi engemaw zatin an kai darh mek tawh si kha rei lo teah an hmet mit ta mai reng a ni.

Hetiang taka ram invawnna tha a nih avang hian mipuite hian sorkar an ring tawk em em a, sorkar pawhin mipui rin turin engkim lang tlang takin an ti a, a chhia a tha hi mipui hriat awm chin chu zep lem lovin tlang takin an sawi mai zel. Ram hruaitu Prime Minister leh minister te hian engkawngah pawh hma hruai an tum a, faina kawnga hmalak pawh nise a ti hmasa tuah an tang mai thin. An ei ruk loh thu an sawi ngai lova, an eiruk thu sawi pawh a awm ngai lo. Eiruah puh ta ila a ram mipuite hian an rin hmel loh. Minister te hi mi thiam leh thlauk tha the thaw an niin politics chawlhsan se naktuk maia hna tha elkhen offer mai tur awm chi deuh vek an ni a, anhlawh pawh chhe lo hle. 'Mi tha ramhruaitu nei tur chuan hlawh pawh a that a ngai alawm' tih hi an ngaihdan a ni. An hlawh san chu an thiamna leh thahnemngaihnain a let tam takin an rul let a, ram tan malsawmna thlentu an ni ta zawk. Chuvangin Singapore hruaitute hi top brain an tih ang chi deuh thah hi an ni. Tin, chanchinbuah miin thil complain an neih chuan a organisation or department hotute khan an sawifiah thin a, an diklohnaah chuan ngaihdam an dil hreh lovin a tul ang chu an siamtha nghal zel thin. Prime Minister pawh ni se dan lakah a him ngawt lova, a zawm tha ber a nih zawk a ngai. Eirukna hi awm lo ang hiala ngaih a ni a, case awm ve zeuh chu a awm nain thil vang tak a ni. Office hour pawn lamah pawh mahni hna chu thahnemngai takin an thawk hreh lova. Mahni hna zo lo nih hi zahthlakah ngaiin an tum lo hle.

Singapore sorkar hian hmathlir a nei thui khawp mai. Ram te reuhte competitive em em si a nih avang hian vision neih that hi an dinchhuahna tur a ni reng a. Kum 30 vel lo awm tur hi an plan lawk thlap thin niin an sawi. Khawvel khawi hmunah pawh thil thar awm se an ngaihven reng a, an zirchiang peih zel a, hman tangkai an tum zel bawk. Kum 50 piah lam pawh hi a ruangam tur chu fel takin an din lawk thin niin sawi a ni bawk. Tunah hian tui hi Malaysia atangin an lalut mek a. Lakluh theih loh palhah pawh invenna fel tak an duang thlapin sea water, rain water leh tui chhia chi hrang hrang in tlaka siam dan technology an nei vek bawk. Ramdang tihdan tha an zirkual peihin an rama tihve tur chin leh chin loh ngun takin an thliar hrang a, an ram tana tha ber tur nia ngaih an duang chhuak ta thin a ni. Leihnuai rel Mass Rapid Transit(MRT) line tur mai mai pawh hi a hma kum sawm velah a map chipchiar an lo duang fel tawh thin.

Mizo tena inpuia kan neih Mizoram hi hetiang hian kal ve ila chu hma kan sawn chak duh awm mang e. Tunah hi chuan mipui leh sorkar hi kan tangrual lo mai ni lovin kan inring lo tawn a, kan inpuh tawn bawk a. Kan Assembly house chhungah ngei pawh tih tak takna zia a lang mawlh lo. Inthlan leh hun tur thlir ranin house-ah zawhna kan inzawtin kan inchhang kual vel mai mai a, ram hmasawnna tur ruahmanna tih tlak kan nei lem lo thin khawp mai. A chang chuan kan thil sawiho mek lai aiin a ngaithlatu leh TV a lo en tu mipuite hi kan rilruah a lian zawk thin a ang. Vision phei chu kan nei a nih pawhin kan sawi phallo a ni tal ang. House session zawhna takngial pawh kan inchhang pial vel mai mai a, tihtak zeta kan bawhzui lo a nih si chuan pawn lama mi lek phei chu a teuh awm lo mang e. Assembly house chhungah pawh hian sawi mam thiam thiam an ding chang mai a nih rih awm hi maw.

Thusawi thiam hi ram hruaitu quality pawimawh tak chu a ni ngei mai, mahse thudik sawi hi a pawimawh fe zawk lo maw? Thudik a taka chantir ngei theih leh chantir ngei tur sawi thin hi ram hruaitu tihtur dik tak chu a ni. Nu leh pain hrehawm tuar huama thahnemngaia thawh lam ngaihtuah lek lovin fate hnenah nal takin thu tha tak tak hrilh chiam chiam se chhungkuain hma a sawn ang em? A nih loh leh thenawmte leh thian thate hnen atanga pawisa bat theih te chu nu leh pate uanna ber ni ta se chhungkaw future chu a bright ang em le? Hnai love, nu leh pain rim taka hah pawh sawi phal lova an thawh a, chhungkaw tana ruahmanna tha leh rintlak an siam thinin ani chhungkuain hma a sawn thin ni. Mi hnen atanga kan dawn tam poh leh mi thuhnuaiah kan kun thuk a, kan zahawmna leh kan zalenna kan hloh tial tial thin. Fate thawk theia chherchhuah hi nu leh pa mawhphurhna a ni a; thawk thei nih phawt chuan thahnemngai taka thawha chhungkaw chawikan hi fate mawhphurhna ani. 'Hnathawk lo chuan ei pawh ei suh se' tih ang khan. Kan ram hruaitute hian mipuite hi intodelh thei dinhmunah min hlankai a ngai a, intodelh tak tak chu mipui tihtur a ni thung.

Kan Lal Isua pawh Thu kha tisaah a lo chang a, min chhandamtu a lo ni ta ang khan kan Mizoram pawh hi thu ringawt chuan a chhandam dawn lova, tisaa a taka chang tur 'Chhandamtu' kan mamawh ta a nih hi le. Tisaa channa kawng chu channa leh tawrhna kawng a ni a, mahni inphatna leh nawmna aia tihtur leh mawhphurhna dahlalna hmun a ni zawk. Kan politician te zingah hian awm tak ang maw le? Kristian ram ni lem lote hian dikna an nunpui a, rinawmna an than hnan thei anih si chuan keini kristian ram inti te hian engahnge kan theih loh bik ang, a aia sang zawk kan tum tur a ni dawn lawm ni?

1 comment:

Anonymous said...

Chhiar a manhla hle mai.